سیستم های مکانیکی(پایپینگ و تیوبینگ)

سیستم های مکانیکی در اتاق تمیز (کلین روم) می توانند در رنج های ساده تا بسیار پیچیده طبقه بندی شوند که توسط سیستم­های پایپینگ و تیوبینگ از مبدا(Mechanical Room) به نقطه مصرف رسانده می­شود. در ادامه سیستم های مرسوم را معرفی می نماییم تا کمکی به درک بیشتر سیستم های موجود گردد تا بتوان بهترین راه حل برای پروژه مورد نظر اتخاذ شود.

• سیستم آب گرم و بخار

سیستم های آب گرم را می توان از یک هیتر (آب گرم کن الکتریکی) ساده برای شستشو تا سیستم های گاز طبیعی برای کل تاسیسات طبقه بندی کرد. گلیکول جهت پیش گرم کردن هوای بیرون بدلیل یخ زدگی توصیه می گردد و یا می توان از کویل هایی با توانایی حفاظت از یخ زدگی استفاده نمود. سیستم های بخار با ظرفیت بالا با لوله کشی های کوچک پیشنهاد می گردد و می توانند جهت رطوبت سازی استفاده گردند. سیستم های بخار تمیز می توانند جهت کاربردهای پزشکی برای تمیز ، مرطوب کردن و بهداشتی کردن تجهیزات فرایندی و لوله کشی استفاده گردند.

• سیستم هوای فشرده

یکی از کاربردی ترین و مرسوم ترین سیستم ها در کلین روم سیستم های هوای فشرده است. کمپرسورهای هوا و سردکن های مربوطه و یا سیستم های خشک کن جهت تهیه هوای خشک بکار می روند. مدل های کمپرسورها بر اساس ظرفیت، حجم مورد نیاز و ظرفیت ذخیره سازی متفاوت اند.

سیستم های لوله کشی هوای فشرده می توانند از موارد زیر ساخته شوند.

لوله آهنی سیاه

لوله گالوانیزه

لوله مسی

فولاد ضد زنگ

• سیستم گازهای فشرده

کلین روم ها انواع مختلفی از فرایند گاز های فشرده را استفاده می کنند. نیازمندی ها بر اساس آنالیز تجهیزات فرایندی تعریف می گردند و نحوه ی کاربرد آن ها مشخص می گردد.

• سیستم های خلا

سیستم های خلا در کلین روم می توانند جهت فرایندها و یا سیستم های پاک سازی استفاده گردند. سیستم  های خلا فرایندی مقدار و فشار خلا را طراحی کرده ، طرح و اندازه های تجهیزات را مشخص می کنند. پیشنهاد می گردد از یک سیستم خلا مرکزی برای پاکسازی یا تمیز کاری کلین روم در جاهایی که ممکن است استفاده نمود. سیستم های خلا هپای پرتابل نیز موجود است ، با این وجود اندازه ی ذرات اندازه گیری شده کمتر از این است که بتوان با چشم انسان مشاهده گردد. اگر فیلترهای هپا درست نصب نگردند، فضای کلین به صورت ندانسته آلوده خواهد شد.

• سیستم گازهای خالص و فوق خالص

سیستم گازهای خالص و فوق خالص(آرگون، اکسیژن، نیتروژن، هیدروژن، هلیوم و غیره) در کلین روم می توانند جهت فرایندها استفاده گردند. گازهای خلوص بالا یعنی گاز هایی که خلوص بالای ۹۹ درصد دارند و خود دارای درجه بندی هستند. گاز خلوص بالای گرید ۴٫۶ دارای خلوص ۹۹٫۹۹۶ درصد است و گاز گرید ۶ دارای خلوص ۹۹٫۹۹۹۹۹ درصد است. بعضی از دستگاه ها و ابزار آزمایشگاهی نسبت به کوچکترین ناخالصی در گاز ها حساس هستند و به همین دلیل باید از بالاترین خلوص برای آن ها استفاده نمود و همچنین در طراحی و استفاده از این گازها باید بسته به مورد به موارد ایمنی توجه به سزایی شود.

• سیستم کانال کشی و تنظیمات جریان هوا و کنترل فشار

اکثر سیستم های تهویه مطبوع  در پروژه های دارویی و آزمایشگاهی  به نوعی از کانال کشی  برای هدایت جریان هوا، به مکان هایی که هوای مطبوع کنترل شده میخواهند،  نیاز دارند. انواع مختلفی از کانال کشی موجود است و اغلب اوقات سیستم کانال کشی می تواند تفاوت قابل توجهی در عملکرد نهایی سیستم ایجاد کند. بر این اساس، مهم است که کانال کشی به درستی طراحی و نصب شود. نصب و اجرای نادرست، منجر به عملکرد ضعیف، جریان هوای ناکافی، نشتی غیر مجاز، عدم بالانس نهایی و هزینه بالاتر می‌شود. یکی دیگر از عوامل مهم در فرآیند نصب، اطمینان از اندازه مناسب کانال است. اندازه نامناسب سیستم نه تنها منجر به هزینه و سرمایه گذاری اولیه بیشتر میشود بلکه هزینه های عملیاتی بالاتری را نیز به همراه دارد. از یک طرف، سیستم بزرگتر هزینه بیشتری را به همراه خواهد داشت و کنترل جریان هوای مورد نظر را حفظ نمی کند، بالعکس کار با کانال کشی کوچکتر باعث می شود سیستم به صورت مکانیکی و اجرایی تحت فشار قرار گیرد و می تواند ایجاد صدای نامطلوب نیز نماید. در یک طراحی صحیح و کارا  باید به چندین موضوع پرداخت. یک مسئله اصلی مبادله بین هزینه اولیه سیستم کانال و هزینه انرژی سیستم توزیع هوا است. کانال های بزرگتر نیاز به سرمایه گذاری اولیه بیشتری دارند، اما منجر به کاهش هزینه انرژی فن در طول عمر سیستم می شود. مسائل دیگری که باید به آنها توجه نمود عبارتند از چیدمان دمپرها، بالانس اولیه سیستم، سیستم کنترلی مناسب ، فضای در دسترس، سطح صدا، ظرفیت انبساط، ظاهراجرایی و … .

مهم است که سیستم کانال تهویه مطبوع به گونه ای طراحی شود که جریان هوای کافی را با توجه به محاسبات و طراحی به فضاهای با کلاس تمیزی مختلف برساند. اهداف اصلی سیستم کانال کشی به شرح زیر است:

 – انتقال نرخ جریان هوای مشخص به فضاهای تعیین شده

–  اطمینان از اقتصادی بودن شبکه توزیع از نظر هزینه اولیه، هزینه عملیاتی فن و فضای ساختمان

– جلوگیری از انتقال و تولید صداهای مزاحم

نهایتا  هر اتاق یا فضای تأسیسات باید برای تعیین جریان هوای مورد نظر ارزیابی شود تا اطمینان حاصل شود که شرایط مطابق با استاندارد و طراحی میباشد که بتوان محصول مد نظر را در این وضعیت به مرحله تولید رساند. تیم طراحی و اجرایی شرکت تهران سکو با تکیه بر تجربیات گذشته خود این امکان را دارد که در بخش اجرای تاسیسات کانال کشی اطمینان خاطر را برای کارفرمایان به ارمغان بیاورد تا نهایتا ایشان بتوانند به اهداف تعریف شده در سایت خود براساس استاندارد و طراحی اولیه دست یابند.

سیستم های الکتریکی در اتاق تمیز (کلین روم)

انتخاب بهترین روش برای سیستم الکتریکی مورد نیاز برای اتاق تمیز یا کلین روم می تواند با توجه به نیاز متغییر باشد. در ادامه مهمترین سیستم های الکتریکال مورد نیاز در انواع اتاق های تمیز معرفی گردیده است.

• توزیع انرژی الکتریکی در اتاق تمیز:

سیستم های الکتریکی در اتاق تمیز به دو دسته 400 ولت سه فاز و 230 ولت تکفاز تقسیم می گردند. که سیستم های سه فاز جهت استفاده در HVAC و هواساز ها و برخی دستگاه ها مورد نیاز است. این انرژی توسط ترانسفورمرها تامین و با اتصال به تابلوی اصلی در اتاق تمیز توزیع می گردد.

• روشنایی در اتاق تمیز :

طراحی روشنایی در اتاق تمیز بسته به کاربرد فضای قابل استفاده و روشنایی استاندارد آن فضا دارد. سطوح مرسوم روشنایی در اتاق تمیزها بر حسب FC-Foot Candles به صورت زیر است :

الف – فضای داخلی اتاق تمیز -65FC

ب- محیط های اداری 55FC

ج- انبارها، راه روها ، موتورخانه و اتاق برق 35FC

شرایط روشنایی اتاق تمیز :

1-بايد ميزان روشنايي و يكنواختي روشنايي مورد نياز در قسمت هاي مختلف مجموعه تميز به همراه روش هاي ارزيابي آن ها مشخص شوند.

2-رنگ روشنايي بايد توسط مشتري مشخص شود چرا كه تاثير قابل توجهي بر روي راحتي كاركنان و در بسياري موارد روي فرايند در حال انجام، به خصوص بر روي فرايندهاي حساس به نور دارد .

3-سامانه روشنايي بايد سازگار با عمليات مؤثر اتاق تميز باشد.

4-متعلقات روشنايي نبايد سطوح آلودگي زا داشته باشند. استفاده از متعلقات درزبندي شده و هم سطح (بدون بر آمدگي) بايد مدنظر قرار گيرد .

5-براي كاربردهاي جريان هواي يك سويه ، طراحي و استقرار متعلقات روشنايي و پخش كننده هاي نور بايد به نحوي انجام پذيرد كه آشفتگي جريان هوا را به حداقل رسانده يا منتفي سازد.

6- متعلقات روشنايي بايد به نحوي تعمير پذير باشند كه يكپارچگي اتاق تميز مختل  نشده، آلودگي اضافي توليد نگردد.

7-تاثير خيره كنندگي نور در داخل محيط فعاليت در حال اجرا، بايد در نظر گرفته شود.

• روشنایی جهت خروج اضطراری

 نیز مورد نیاز است، به جهت اینکه کارکنان بتوانند راه های فرار و خروج از اتاق تمیز را در شرایط اضطراری بیابند، که نیازمند روشنایی اضطراری نیز می باشد.

• ژنراتور و منبع تغذیه بدون وقفه(UPS)

برخی از فرایندهای موجود در اتاق های تمیز نیازمند برق اضطراری جهت ادامه کار بدون وقفه هستند تا از خراب شدن محصول تولیدی و یا ایجاد مشکل در حین کار، هنگام قطعی برق جلوگیری کند و با استفاده از ژنراتورها و UPS ها می توان این مشکل را مرتفع نمود.

تیم طراحی و اجرایی شرکت تهران سکو با تکیه بر تجربیات گذشته خود این امکان را دارد که در بخش اجرای تاسیسات کانال کشی ، پایپینگ و الکتریکال، اطمینان خاطر را برای کارفرمایان به ارمغان بیاورد تا نهایتا ایشان بتوانند به اهداف تعریف شده در سایت خود براساس استاندارد و طراحی اولیه دست یابند.